Ga naar de inhoud

Pleidooi voor een warme bewaking.

Home Forums Familie van gedetineerden Pleidooi voor een warme bewaking.

  • Auteur
    Berichten
  • #2416
    dede
    Deelnemer

      maandag 23 juli 2018 – Opinies
      [Warme bewaking voor warme dagen
      Nu de cipiersstaking voorbij is, moeten we werk maken van een menselijker detentiebeleid, schrijft Siska Deknudt. ‘Niemand komt hier ongeschonden uit.’

      SISKA DEKNUDT
      Wie? Aalmoezenier penitentiaire instelling Beveren
      Wat? Een gedetineerde die in de gevangenis wordt gereduceerd tot zijn misdrijf, komt er niet als een beter mens uit
      De staking van de cipiers is voorbij. In de gevangenissen probeert men de draad weer op te pakken, maar ik voel dat er nog een onbe¬hagen in mijn lijf hangt dat me verhindert mijn vertrouwde elan terug te vinden. Bij veel collega-aalmoezeniers en geestelijke zorgverstrekkers merk ik hetzelfde gevoel.
      Tijdens de staking was er de dagelijkse strijd om ons werk te kunnen doen: aanwezig zijn en luisteren. Elke dag dezelfde vragen. Kan ik wel naar binnen? Is er iemand die de deur naar de vleugels, waar de gedetineerden verblijven, kan en wil openmaken? Gelukkig was er een stille solidariteit onder de aanwezigen.
      De celdeuren bleven dicht, maar vanwege de hitte werden na de middag de kleine luikjes in de celdeuren opengezet. Gedetineerden hoorden onze stem en onze voetstappen. Door met de armen te zwaaien gaven ze ons een teken dat ze nood hadden aan een gesprek. Zij schoven een stoel tot bij het openstaande luikje en van deur tot deur gingen wij door de knieën om te luisteren.
      Gitzwart mannetje
      Er valt geen volle witte lijn te trekken tussen de goeden en de slechten. Wie dat beweert, creëert een vals veiligheidsgevoel
      De staking is dus voorbij, maar er blijven veel vragen hangen. Waarom is het zo moeilijk de gedetineerden een stem te geven? Waarom laten we onze proteststem niet luider klinken? In de oude basiswet stond dat een gevangenisstraf ‘leed moet toevoegen in verhouding tot de misdaad’. Dat principe is er intussen uitgehaald, maar geldt het stiekem niet nog altijd?
      Opkomen voor de belangen van de gedetineerden wordt vaak ervaren als een klap in het gezicht van de slachtoffers. Het blijft een moeilijke evenwichtsoefening, maar in elk gesprek dat ik met de daders voer, is het slachtoffer aanwezig. Straffeloosheid is geen optie. In eer en geweten kan ik zeggen dat ook gedetineerden de noodzaak van de straf niet betwisten. Maar hoe gaan we als samen¬leving om met die straf? Welke ¬onderliggende visie steekt achter het huidige detentiebeleid?
      In gesprekken met gedetineerden die een straf uitzitten voor een ¬levensdelict, is me duidelijk geworden dat zij tijdens hun proces zonder uitzondering worden opgevoerd als gitzwarte mannetjes die alleen uit hun misdrijven bestaan. Na hun veroordeling worden ze, vaak nog zeer jonge mensen, opgesloten in hun cel. Hun zwarte mannetje verdwijnt in een groot dossier dat de eerste tien jaar niet meer wordt opengemaakt.
      Wat ze ook doen, hoe ze zich ook gedragen, het zwarte mannetje blijft tussen de bladzijden van dat dossier zitten en hangt altijd als een schaduw in hun cel. Ze vragen zich voortdurend af of ze ooit nog de kans krijgen iemand anders te zijn dan een dader. Tijdens de stakingsdagen nog meer dan anders.
      Terug uit Tilburg
      Soms vragen ze of er in de gevangenis geen mensen aanwezig kunnen zijn die de moeite nemen hen echt te leren kennen. Ze denken daarbij niet aan de geestelijke zorgverstrekkers of aan de hulpverleners, ze denken aan de bewakers. Ze willen zo graag laten zien dat ze meer zijn dan alleen maar het misdrijf dat ze hebben gepleegd. Dat kan alleen bij mensen die veel in hun nabijheid vertoeven.
      Ik wil daarom een vurig pleidooi houden voor een ‘warme bewaking’, gekoppeld aan een degelijke opleiding. Een ‘warme bewaking’ wordt gegeven door bewakers die verder kunnen en mogen kijken dan het zwarte mannetje van de gepleegde feiten. Bewakers die voorbij de straf en de veiligheid kijken en ook ruimte maken voor een groeiproces in de detentieperiode.
      Ik heb gezien hoe erg de Belgische gedetineerden die een tijd in de gevangenis van Tilburg doorbrachten, leden onder het verlies van die warme bewaking, zodra ze weer in een Belgische cel werden ondergebracht. In Nederland bestaat die warme bewaking al lang. Ik heb gehoord met hoeveel respect ze over die bewaking spreken.
      Is onze samenleving, ook in tijden van crisis en beperkte middelen, bereid te investeren in een warme bewaking voor de Belgische gevangenissen? Het is niet logisch en bovendien oneerlijk iemand jaren op te sluiten in een omgeving waarin voortdurend wordt verwezen naar zijn daderschap, en dan te veronderstellen dat hij er als een beter mens buiten komt. Je moet al heel sterk in je schoenen staan om ongeschonden uit de gevangenis te komen. De meesten komen er al erg geschonden binnen. Wie bij elk incident schreeuwt om een veiliger samenleving, moet ook de moed opbrengen om verder te kijken dan een detentiebeleid dat roept om de eeuwigdurende opsluiting van de onverbeterlijke crimineel.
      Stille ruimte
      Ik hoop daarom dat er op de plannen voor de nieuwe gevangenissen plaats is voorzien voor een stille ruimte. Een plek waar de gedetineerde op een gepaste manier aan introspectie kan doen. Een plek waar zijn zachte kant een veilige ruimte krijgt.
      Ik hoop dat de gevangenisdirecties een goed rapport krijgen als ze niet alleen over de veiligheid waken, maar ook een prioriteit maken van werk, opleidingen en passende activiteiten. Zeker bij lang gestraften is dat een noodzaak.
      Ik hoop dat er ook ruimte komt voor een groeiproces. Transitiehuizen voor gevorderden, waarin gedetineerden nieuwe kansen krijgen op maat.
      Ook onder de beste voorwaarden kan niemand voorkomen dat er op een dag iets fout loopt. Wie beweert een risicoloos alternatief te kunnen aanbieden, gaat voorbij aan de complexiteit van elke mens. Er valt geen volle witte lijn te trekken tussen de goeden en de slechten. Wie dat beweert, creëert een vals veiligheidsgevoel. Het kan niet, want er is evenmin een volle witte lijn tussen het goede en het kwade in ieder van ons. Wij, en met ons de samenleving, leven in de dynamiek van dat spanningsveld.

    • Je moet ingelogd zijn om een antwoord op dit onderwerp te kunnen geven.